Η στενή σχέση της Χίου με τη θάλασσα και με τη ναυτοσύνη έχει καθορίσει την ιστορία και την κοινωνική οργάνωση του τόπου και έχει σφραγίσει την ταυτότητα του νησιού και των κατοίκων του, σχεδόν τόσο όσο και η καλλιέργεια και το εμπόριο της  μοναδικής στον κόσμο μαστίχας. Οι ναυτότοποι του νησιού έχουν να διηγηθούν συναρπαστικές ιστορίες αξιοσύνης και προκοπής αλλά και πένθους κι αποχωρισμού. Στα  καφενεία των ναυτικών χωριών της Χίου, συνταξιούχοι και ξέμπαρκοι ναυτικοί διηγούνται ταξίδια σε μέρη εξωτικά και λιμάνια που τα γνωρίζουμε (οι πολλοί) από την ποίηση του Καββαδία.

Βροντάδος, Συκιάδα, Λαγκάδα, Καρδάμυλα και Οινούσσες περηφανεύονται για τους ναυτικούς τους καπεταναίους και μηχανικούς, λοστρόμους, ασυρματιστές και μαγείρους. Η παράδοση συνεχίζεται μέχρι σήμερα με πολλούς νέους και νέες να ακολουθούν το δρόμο της θάλασσας και ενισχύεται από το γεγονός ότι η Χίος είναι πατρίδα των μεγαλύτερων εφοπλιστικών οικογενειών που κυριαρχούν επί δεκαετίες στην παγκόσμια ναυτιλία.

Χτισμένοι επάνω στο κύμα, οι ναυτικοί οικισμοί της Χίου φέρουν τη ναυτική παράδοση στην αρχιτεκτονική τους, στα έργα τέχνης που κοσμούν δημόσιους χώρους, στα μεγάλα έργα υποδομής - δωρεές εφοπλιστών που βελτιώνουν τη ζωή των κατοίκων (το Φαφαλίειο Στάδιο, το Λιβάνειο Λύκειο των Καρδαμύλων, οι Ακαδημίες Εμπορικού Ναυτικού Χίου και Οινουσσών είναι ορισμένα μόνο, αλλά πολύ χαρακτηριστικά έργα – αποτελέσματα δωρεών), αλλά και στην οργάνωση της καθημερινής ζωής που περιστρέφεται γύρω και καθορίζεται από τη θάλασσα.

Ορόσημο του Βροντάδου είναι ο Αφανής Ναύτης, το έργο του γλύπτη Θανάση Απάρτη αφιερωμένο στους ναυτικούς που χάθηκαν στη θάλασσα. Αντίστοιχα, στην παραλία των Καρδαμύλων, το Μάρμαρο, δεσπόζουν ο  Καρδαμυλίτης ναυτικός και η Καρδαμυλίτισσα μάνα, επίσης έργα του Απάρτη. Στην είσοδο του λιμανιού των Οινουσσών η Γοργόνα, το μπρούτζινο άγαλμα έργο της γλύπτριας Μαίρης Παπακωνσταντίνου, υποδέχεται τους επισκέπτες και εύχεται καλά ταξίδια στους ναυτικούς.