Στη Χίο, την κοιτίδα της ελληνικής ναυτιλίας, γιορτάζουμε στολίζοντας καράβια! Τα «Αγιοβασιλιάτικα καραβάκια» είναι ένα αυθεντικό τοπικό έθιμο, το οποίο απολαμβάνουν ντόπιοι και επισκέπτες, την παραμονή της Πρωτοχρονιάς στη Χίο!

Ομάδες από τις ενορίες και συνοικίες της πόλης, του Βροντάδου και των χωριών, με αυτοσχέδια μοντέλα εμπορικών ή πολεμικών πλοίων τα οποία έχουν κατασκευάσει, τραγουδούν τα παραδοσιακά κάλαντα, τα «παινέματα». Οι μικρής αλλά και μεγαλύτερης ηλικίας καλαντιστές τραγουδούν ευχές για τη νέα χρονιά, περιφέροντας τα καραβάκια τους, που μπορεί να φτάνουν και τα 5μ. Τα «παινέματα» που τραγουδούν με αυτοσχέδιο στίχο ακολουθούν «σκοπούς» με έντονες επιρροές από τα παραδοσιακά μικρασιατικά κάλαντα.

Το απόγευμα της παραμονής της Πρωτοχρονιάς συγκεντρώνονται στην κεντρική πλατεία της πόλης, στην πλατεία Βουνακίου, ή στο Ομήρειο Πνευματικό Κέντρο, για να συμμετάσχουν στον διαγωνισμό για το καλύτερο καραβάκι. Για λίγες ώρες, οι πολυπληθείς ομάδες ξεσηκώνουν την πόλη με τα «παινέματά» τους, τραγουδώντας και παίζοντας την παραδοσιακή γκάιντα και το τουμπί. Όλο το βράδυ, οι ομάδες περιφέρονται με τα καραβάκια τους στις συνοικίες της πόλης και τραγουδούν τα κάλαντα από σπίτι σε σπίτι, αλλάζοντας τα «παινέματα», ώστε να απευθύνονται ξεχωριστά στο κάθε νοικοκυριό (π.χ. αν έχει γιους ή κόρες, ξενιτεμένους ή ναυτικούς, κ.λ.π., οι ευχές διαμορφώνονται αντίστοιχα).

Τη διοργάνωση του διαγωνισμού για το καλύτερο καραβάκι αναλαμβάνει κάθε χρόνο η Περιηγητική Λέσχη Χίου, σε συνεργασία με το Δήμο Χίου.

Ακολουθούν οι στίχοι από τα παραδοσιακά πρωτοχρονιάτικα κάλαντα Χίου, όπως τα ερμηνεύει ο Παντελής Θαλασσινός. 

Καλησπερίζω φέρνοντας αγέρα μυρωμένο

απ’ τ’ αφρισμένα κύματα χιλιοτραγουδισμένο.

Σ’ αυτό το σπίτι που `ρθαμε πέτρα να μη ραγίσει

κι ο νοικοκύρης του σπιτιού χρόνια πολλά να ζήσει.

Άγιε μου Βασιλάκη μου και Άγιε μου Νικόλα

προστάτευε τους ναυτικούς την ώρα του κυκλώνα.

Χρόνια πολλά, να `στε καλά κι εσείς και οι δικοί σας

να `ρθούνε τα ξενάκια σας κι όλοι οι ναυτικοί σας.

Σε όλους σας ευχόμαστε αγάπη, ειρήνη υγεία

καλή καρδιά, χαμόγελο και Θεία ευλογία.

Αρχιμηνιά κι αρχιχρονιά ψιλή μου δεντρολιβανιά

κι αρχή κι αρχή του Γεναρίου του μεγά του μεγάλου Βασιλείου.

Βασίλη μ’ από που `ρχεσαι, κι από κι από πού κατεβαίνεις

και βαστάς, και βαστάς ρόδα και ραίνεις

κάτσε να φας, κάτσε να πιεις, κάτσε τον πόνο σου να πεις

κάτσε, κάτσε να τραγουδήσεις και να μας καλώς ορίσεις

κι έβγα, κι έβγα να μας κεράσεις, που να ζεις, που να ζεις και να γεράσεις.

Καλή χρονιά! Και του χρόνου!

Στον ιστορικό και μοναδικό Κάμπο, στη Χίο, βρίσκεται  το πολυβραβευμένο ξενοδοχείο Argentikon Luxury Suites, σε ένα πανέμορφο κτήμα 32.000 τ.μ. Πρόκειται για ένα μεσαιωνικό αρχοντικό χαρακτηρισμένο από το Υπουργείο Πολιτισμού ως Ιστορικό Μνημείο και σημείο αναφοράς Πολιτισμικής Κληρονομιάς. Κάθε Χριστούγεννα οι ιδιοκτήτες στολίζουν ονειρικά το υπέροχο κτήμα τους και το ανοίγουν για το κοινό. Τη φετινή χρονιά το κτήμα θα ανοίξει από το Σάββατο 15 Δεκεμβρίου έως τις 6 Ιανουαρίου 2019, προσφέροντας σε όλους μια μοναδική χριστουγεννιάτικη εμπειρία.

Οι πολυβραβευμένοι κήποι του κτήματος συνθέτουν ένα μοναδικό θέαμα καθώς στολίζονται με 27.000 λαμπάκια και 150.000 στολίδια. Χιλιάδες χρώματα και όμορφες εικόνες συνδυασμένα με το άρωμα των εσπεριδοειδών, τα κτίσματα με τη μοναδική αρχιτεκτονική, την επιβλητική μαρμάρινη στέρνα και το μαγγανοπήγαδο αφήνουν άφωνους μεγάλους και μικρούς.

Η διακόσμηση θα σας μαγέψει από τη στιγμή που θα σταθείτε στην κεντρική αυλόπορτα (που αποτελεί από μόνη της ένα έργο τέχνης) και θα θαυμάσετε το πιο ψηλό δέντρο του κτήματος στολισμένο με χιλιάδες λαμπιόνια. Μόλις μπείτε  θα αντικρύσετε κατάφωτους τους διάδρομους που σχηματίζουν τα φυτά του κτήματος,  θα θαυμάσετε τα φωτεινά αστέρια που κρέμονται από παντού και θα περιπλανηθείτε στο κτήμα όπου σας περιμένουν η μπάντα με Άγιους Βασίληδες και οι χαριτωμένες πολικές αρκούδες, το ιγκλού φτιαγμένο από φωτάκια, οι φωτεινοί χιονάνθρωποι κι οι άγγελοι, ο μονόκερος, ο Άγιος Βασίλης με το έλκηθρό του μα και μια φάτνη σε ανθρώπινες διαστάσεις.

Στο τέλος της βόλτας σας από τις 20 έως και τις 31 Δεκεμβρίου 2018, από τις 18.30 έως τις 21.00 σταθείτε στο ζεστό σαλόνι στην είσοδο του κτήματος γιατί ο Άγιος Βασίλης πιστός στο ραντεβού του, θα υποδέχεται τους μικρούς του φίλους έτοιμος να ακούσει τις επιθυμίες τους και τις ευχές τους.

Tip: Στο τέλος της βόλτας σας μπορείτε να καταλήξετε σε ένα ταβερνάκι του Κάμπου ή στο γειτονικό χωριό Θυμιανά και να ανταλλάξετε τις εντυπώσεις σας συνοδεία τοπικών μεζέδων.

Το «Μανταρίνι Χίου» είναι ο καρπός δένδρων του είδους Citrus deliciose tenore, και πιο συγκεκριμένα της ποικιλίας «Κοινό Χιώτικο». H Ευρωπαϊκή Επιτροπή αναγνωρίζοντας την αξία του ως φρέσκου διαλεκτού καρπού αλλά και την ταύτιση του με το νησί της Χίου, το αναγνώρισε ως «Προϊόν Γεωγραφικής Προέλευσης – Π.Γ.Ε.» με την ονομασία «Μανταρίνι Χίου».

Το Χιώτικο Μανταρίνι είναι γνωστό με αυτή την ονομασία εδώ και πολλές δεκαετίες στις αγορές της Ελλάδας και του εξωτερικού, ενώ το εμπόριο του έφερε σημαντική ευημερία στο νησί της Χίου. Η Χίος είναι γνωστή στους αιώνες για τα μοναδικά προϊόντα της (μαστίχα και εσπεριδοειδή), ενώ οι Χιώτες, περήφανοι για τον τόπο και τα αγαθά του, τα αντιμετωπίζουν με σεβασμό, ως στοιχεία του τοπικού πολιτισμού τους. Ο Κάμπος της Χίου αποτελεί την περιοχή του νησιού στην οποία κυρίως μπορεί κανείς να συναντήσει περιβόλια με μανταρίνια και εσπεριδοειδή.

Η διαφορά του από την ποικιλία κλημεντίνη που κυκλοφορεί ευρέως στην αγορά είναι το έντονο άρωμα και η δυνατή γεύση. Μάλιστα στο παρελθόν για τη διατήρηση των ιδιαίτερων χαρακτηριστικών τους οι Χιώτες τύλιγαν ένα- ένα τα μανταρίνια σε χαρτί, όπου μάλιστα ήταν τυπωμένο και το λογότυπο του παραγωγού πριν τα εξάγουν και τα πουλήσουν στο εξωτερικό, όπου θεωρούνταν είδος πολυτελείας και ένα πολύ καλό δώρο για να δώσει κανείς σε κάποιον που εκτιμά.

Αφίσα που χρησιμοποιούνταν για διακόσμηση κιβωτίων ή για διαφήμιση

Χαρτί περιτυλίγματος για μανταρίνια - χρυσοτυπία

Ακόμη και σήμερα οι Χιώτες περηφανεύονται πως όποιος δοκιμάσει χιώτικο μανταρίνι γίνεται αντιληπτός ώρες μετά λόγω του μεγάλης διάρκειας αρώματος του. Αγαπούν πολύ το προϊόν τους και παραδοσιακά το κάνουν γλυκό, μαρμελάδα, λικέρ, το προσθέτουν σε σιρόπια, λουκούμια, παστέλια, αμυγδαλωτά, χυμούς, ακόμα και σε σάλτσες ντομάτας, σε όσπρια και σαλάτες.

Citrus Άρωμα Μνήμης

Στην επόμενη επίσκεψή σας στη Χίο μη παραλείψετε να επισκεφθείτε το Μουσείο Εσπεριδοειδών, που στεγάζεται την οικοτεχνική μονάδα παραγωγής «Citrus, άρωμα μνήμης», στον Κάμπο της Χίου και να γνωρίσετε από κοντά τον ιστορικό και φυσικό κύκλο της ζωής των εσπεριδοειδών της Χίου αλλά και να πιείτε τον καφέ σας, χυμούς και γλυκίσματα με εσπεριδοειδή  σε μια παραδοσιακή καμπούσικη αυλή.

Πηγή:http://www.citrus-chios.gr

Τα λικέρ και τα ούζα της Χίου είναι ξακουστά, μα η λιγότερο γνωστή σούμα κλέβει την παράσταση αυτή την περίοδο στη Χίο. Από τα τέλη του Οκτώβρη έως τα μέσα του Δεκέμβρη στα χωριά της Χίου είναι σε λειτουργία τα παραδοσιακά καζάνια και οι ντόπιοι απολαμβάνουν την ιεροτελεστία της απόσταξης του παραδοσιακού αυτού ποτού.

Η πρώτη ύλη για την παραγωγή της σούμας είναι τα σύκα και αυτή είναι η βασική διαφορά της σούμας από το τσίπουρο, το οποίο γίνεται από σταφύλια. Τα σύκα, που έχουν μαζευτεί στα τέλη του Αυγούστου, μένουν στον ήλιο για είκοσι περίπου μέρες κι έπειτα μεταφέρονται στα αποστακτήρια, βρέχονται και ανακατεύονται με  μαγιά. Αφού παραμείνουν για δύο περίπου εβδομάδες  στο νερό, είναι έτοιμα για να μπουν στο καζάνι. Μαζί μπαίνουν μυρωδικά ή και κάποιο άλλο φρούτο (γλυκάνισος, μήλα, πορτοκάλια μανταρίνια, κυδώνια καθώς επίσης και μικρή ποσότητα μαστίχας) που θα προσδώσουν στη σούμα κάθε παραγωγού ξεχωριστή γεύση  και άρωμα. Στη συνέχεια τα χάλκινα συνήθως καζάνια θα γεμίσουν, θα μονωθούν με απλά καθημερινά υλικά, θα ρυθμιστεί η φωτιά και θα αρχίσει ο βρασμός και μαζί το γλέντι! 

Οι παρέες μαζεύονται στα παραδοσιακά αποστακτήρια και δίπλα στα καζάνια που καίνε περιμένουν να τρέξει από το στόμιο του καζανιού η σούμα τους, τρώγοντας μεζεδάκια, πίνοντας, τραγουδώντας και χορεύοντας, πολλές φορές μάλιστα με τη συνοδεία ζωντανής μουσικής.

Παρόλο που η διαδικασία απόσταξης σούμας δεν προσφέρεται ακόμη ως οργανωμένη τουριστική δραστηριότητα, η παράδοση προστάζει ότι κάθε περαστικός είναι καλοδεχούμενος, οπότε εάν είσαστε αυτή την περίοδο στη Χίο, ρωτήστε στα χωριά για την επόμενη προγραμματισμένη απόσταξη και πάρτε μέρος στη γιορτή.

 Οι λάτρεις της φύσης και παρατηρητές σπάνιων ειδών θα βρουν στο νησί της Χίου έναν παράδεισο.

Σύμφωνα με τον φυσιοδίφη και μελετητή της λιβελούλας στη Χίο κ. Mike Taylor, λόγω της γεωγραφικής θέσης της (στο Ανατολικό Αιγαίο, κοντά στα Μικρασιατικά παράλια) στη χλωρίδα και την πανίδα της Χίου συναντάμε στοιχεία ευρωπαϊκά, καθώς και στοιχεία από την Ασία και τη Μέση Ανατολή. Οι αγροτικές καλλιέργειες στη Χίο δεν είναι μεγάλης έντασης. Αυτό σε συνδυασμό με το γεγονός ότι η πόλη συγκεντρώνει το μεγαλύτερο μέρος του πληθυσμού έχει συντελέσει στη διατήρηση του τοπίου και την προστασία των ενδημικών φυτών και ζώων.

 Η αμόλυντη χιώτικη φύση αποτελεί το φυσικό περιβάλλον για πολλά είδη λιβελούλας και πεταλούδας, τα οποία μπορεί να θαυμάσει κανείς είτε μόνος είτε με τη βοήθεια κάποιου εξειδικευμένου οδηγού. Πρόκειται για είδη πολύτιμα, καθώς οι λιβελούλες ελέγχουν τον πληθυσμό των επιβλαβών εντόμων και οι πεταλούδες συντελούν στην επικονίαση και στον πολλαπλασιασμό πολλών φυτικών ειδών.

Τα έντομα αυτά που εντυπωσιάζουν με τους χρωματισμούς τους, αποτελούν παράλληλα δείκτη σταθερού οικοσυστήματος και στη Χίο έχουμε τη χαρά να απολαμβάνουμε το πέταγμα πολλών ειδών, ειδικά σε περιοχές που αποτελούν βιότοπο για αρκετά από τα πιο σπάνια είδη. Για τους λάτρεις της παρατήρησης, παραθέτουμε έναν κατάλογο με τα είδη που συναντώνται στη Χίο:

 ΠΕΤΑΛΟΥΔΕΣ:

• Maniola Chia (ενδημική της Χίου)
• Archon apollinus
• Zerynthia cerisyi
• Arctia villica 
• Panaxia quantripunctaria (η γνωστή πεταλούδα της Ρόδου)

Στη βόρεια Χίο συναντώνται τα περισσότερα είδη πεταλούδας στο νησί.

ΛΙΒΕΛΟΥΛΕΣ:

• Sympecma fusca
• Coenagrion puella
• Coenagrion scitulum
• Enallagma cyathigerum
• Ischnura elegans
• Platycnemis pennipes
• Anax ephippiger
• Anax imperator
• Anax parthenope
• Crocothemis erythraea
• Orthetrum brunneum
• Orthetrum cancellatum
• Orthetrum coerulescens anceps
• Cellisiothemis nigra
• Sympetrum striolatum
• Trithemis annulata

Τις λιβελούλες συναντάμε σε βιότοπους με νερό, όπως η λίμνη των Αρμολίων, η παραλία Κάτω Φανά, ο υδροβιότοπος Μαρμάρου Καρδαμύλων, οι εκβολές του ποταμού Μαλαγκιώτη στη Βολισσό, η παραλία Καμπιών, κυρίως την άνοιξη και το καλοκαίρι. Στη Χίο έχουν καταγραφεί 29 είδη λιβελούλας.

 Λίμνη των Αρμολίων

Από όλους τους παραπάνω βιότοπους, η λίμνη των Αρμολίων έχει σηματοδοτηθεί ως ο σημαντικότερος βιότοπος λιβελούλας στο νησί. Πρόκειται για μία δεξαμενή η οποία είχε δημιουργηθεί για τις ανάγκες των εργαστηρίων πηλοπλαστικής, στην οποία έχει παράδοση η περιοχή. Βρίσκεται στο βόρειο άκρο του χωριού Αρμόλια, στην περιοχή των Μαστιχοχωρίων, περίπου 28 χλμ από την πόλη. Μέχρι στιγμής αποτελεί το πιο πλούσιο σε είδη σημείο, ενώ η σήμανση και η εύκολη πρόσβαση καθιστούν τη λίμνη κατάλληλη για παρατήρηση και φωτογράφηση λιβελούλας αλλά και πουλιών. Στη λίμνη των Αρμολίων έχουν παρατηρηθεί 18 είδη, τα οποία και αναπαράγονται εκεί, σύμφωνα με τον Mike Taylor.

 Παρατήρηση φύσης στη Χίο

Τα τελευταία χρόνια αρκετοί φυσιοδίφες και παρατηρητές φύσης επισκέπτονται τη Χίο για τις διακοπές τους, ενώ κάποια ταξιδιωτικά πρακτορεία της Αγγλίας έχουν οργανώσει στο παρελθόν εκδρομές ειδικού ενδιαφέροντος. Αν κάποιος επισκέπτης ενδιαφέρεται να γνωρίσει περισσότερα για τη φύση της Χίου, είτε μέσα από οργανωμένες εξορμήσεις είτε μέσα από κάποιο πρόγραμμα προσαρμοσμένο στα ειδικά ενδιαφέροντά του, μπορεί να απευθυνθεί στο Τμήμα Τουρισμού της Π.Ε. Χίου, e-mail: Αυτή η διεύθυνση ηλεκτρονικού ταχυδρομείου προστατεύεται από τους αυτοματισμούς αποστολέων ανεπιθύμητων μηνυμάτων. Χρειάζεται να ενεργοποιήσετε τη JavaScript για να μπορέσετε να τη δείτε.) για να πάρει όλες τις απαραίτητες πληροφορίες.